Wednesday, July 16, 2008

“Муур багш”

Цэцэрлэгээ тараад гэртээ ирсэн дөрвөн настай охин нүд дүүрэн нулимсаа барьж ядан өмөлзөв. Багш нь түүнийг үй­мүүл­лээ гэж сандал өргүүлж зогсоосон учраас охин ээжийгээ харангуу­таа өөрийн эрхгүй уйлчихжээ. Бол­сон явдлыг сонссон ээж нь охи­ноо өмөөрөн “Ийм жаахан амьтныг тэгж шийтгэж байдаг ямар муухай хүн бэ” хэмээн баг­шийг нь зэмлэтэл охин, “Гэхдээ та багшийг битгий загнаарай” хэ­мээн ээжээсээ чин сэтгэлээсээ гуйх нь тэр. Өөрийгөө өмөөрүүлэх дургүй хүүхэд битгий хэл том хүн ч байдаггүй байх. Бяцхан охины гуйлт үнэндээ айдас байлаа. Ээжид нь зэмлүүлсэн багшийн хилэн эргээд өөр дээр нь л ирнэ хэмээн сэтгэсэн хэрэг. Тийм байх магадлал өндөр л дөө.

Бид ихэнхдээ ажлын цагаар бяцхан үрсээ гэрт ганцааранг нь үлдээхгүйн тулд цэцэрлэгт явуул­даг. Хүүхэд ганцаараа үлдэх нь маш эрсдэлтэй учраас тэр. Эцэг эхчүүд хүүхдээ өөрөө харж, хандах боломжгүй үедээ багшийн хамгаалалтад үлдээх нь элбэг. Харамсалтай нь итгэсэн болгон нь хамгаалагч байж чадаагүйн ганц баримтыг дэлгэе.

Багануур дүүргийн нэгэн цэцэрлэгт хүмүүждэг дөрвөн нас­тай хүүг орорй цэцэрлэгээсээ тарж ирэхэд нүүр, чих нурууг нь хөх эрээн болтол нь цохичихсон, хаа сайгүй хумсаар маажсан ором гарсан байв. Хүү үүнээс болж хэдэн өдөр халууран, шокын байдалд оржээ. Хэн түүнийг ийм болгосныг лавлахад, “Багш” гэх нь тэр. Харин багш нь бурууг ан­гийнхаа хүүхдэд тохов. Дөр­вөн настай хүүхдүүд нэгнийгээ тийм болтол зодно гэдэг хүүгийн эцэг эхэд арай л үнэмшилгүй са­нагд­сан учир цагдаагийн бай­гуул­лагад ханджээ. Гэвч бага нас­ны хүүхдийн мэдүүлгийг хүчин тө­гөлдөрт тооцох боложгүй гэдэг шалтгаанаар багшид холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгов. Хуу­лийн ийм цоорхойгоос болж бид­ний үрс хохирсоор байна.

Бас нэгэн хүү саяхан ийм явд­лын золиос болж, тахир дутуу бол­чихоод байгаа ч энэ явдалд хэн ч хариуцлага хүлээгээгүй бай­на. Хүүхдийн эцэг, эх цагдаад гомдол гаргасан ч багш нь зодсон гэдэг нь нотлогдоогүй гэдэг үн­дэс­лэлээр прокурор хэргийг хэрэг­сэх­гүй болгожээ. Хэрэг явдал өнгөр­сөн хоёрдугаар сарын 25-нд болжээ. Н.Гантулга, Д.Нарантуяа нарын таван настай хүү Ганбаяр Хан-Уул дүүргийн 134 дүгээр цэцэрлэгт хүмүүждэг байв. Ээж нь хүүгээ авахаар цэцэрлэгт очтол хүүгийнх нь хөл дунд чөмгөөрөө хугарчихсан байх нь тэр. Ангийн багш Д.Цэнгэлмаа нь үүнийг “Манай ангийн хүүхэд Ганбаярыг сандал руу түлхээд уна­гачихсан” гэж тайлбарлав. Хүү­гийн мөргөж унасан сандал хүр­тэл хугарч унасан байлаа. Д.Нарантуяа ч тэр даруй хүүгээ эмнэлэг рүү авч явжээ. Хүүгийн хөл хүнд гэмтсэнийг тухайн үед шүүх эмнэлгийн дүгнэлтээр тог­тоосон байна. Гэтэл удалгүй баг­шийн тайлбар хүүгийн ярьснаас зөрж эхэллээ. Ганбаярыг сандал руу түлхэж уна­гасан гэх хүүхдийг түүнтэй хамт хоёуланг нь багш түлхэж уна­гасан тухай хүү нь ярьжээ. Ха­рин багш нь хүүхдийн эцэг эхэд “Энэ худлаа. Гэхдээ надад буруу бий. Тиймээс та нар эм тариа зэрэг хэрэгтэй зүйл гарвал хэлж байгаарай. Би тусална” гэжээ. Тэгээд ч Цэн­гэлмаа багш тухайн үед хөл хүнд байсанд Ган­бая­рын аав, ээж мууг нь үзэ­хийг хүсээгүй учир цагдаа, шүүх болохгүйгээр хүүхдээ сайн эмч­лүү­лээд авъя гэж боджээ. Харин тухайн өдөр багш нь Ганбаярыг ангийнх нь хүү­хэдтэй хамт паар руу түлхэж унагах үед хүү сандалд хөлөө цохиж хугал­сан талаар хүү одоо ч гэсэн ярьдаг байна. Ган­бая­рын эгч түүний дээд ангид хү­мүүждэг. Тэр өдөр багш нь “Манай ангийн хүүхэд хөлөө хугал­чихлаа. Энэ сандлыг скоч­доод өгөөч” хэмээн охины ангийн баг­шаас гуйн хөл нь хугарсан сандал авч явсныг Ганбаярын эгч аав, ээж­дээ ярь­жээ. Хачирхалтай нь, энэ явдал цэцэрлэг тарахаас нэлээн хэдэн цагийн өмнө болсон байв. Хөл нь хугарчихаад амь нь тэмцэн орилж хэвтсэн хүүгийн талаар багш нь яагаад ч юм эцэг эхэд нь дуулгалгүй нэлээд удсан нь тодорхой болов.

Ганбаярын аав Н.Гантулга “Хүү маань цэцэрлэгт явдаг болс­ноо­соо хойш нэг л ноомой, айм­хай болчихсон. Багшийнх нь үг түүнд хууль гэсэн үг. Ямар сайн­даа л хөл нь хугардаг тэр өдөр эм­нэлэгт байхад хүү минь өвд­сөндөө зогсоо зайгүй уйлж, орилж байсан юм. Би хүүгээ ар­гадаж, зандарч, гуйгаад ч нэмэр болдоггүй. Гэтэл Цэнгэлмаа багш хажуугаас “Ганбаяраа дуугүй болоорой” гэж хэлсэн. Түүнийг ингэж хэлэхэд нь хүү нам болчих­сон. Хэчнээн өвдөж байгаа ч өө­рийгөө хүчлээд уйлахаа боль­чихож билээ” гэж ярьсан юм.

Ганбаярыг эмнэлэгт бүтэн нэг сар хэвтүүлсэн ч хөл нь одоо ч бүрэн эдгээгүй бай­на. Эмч нар түүнийг бүрэн эдгэрнэ гэдэгт найдах хэрэггүй гэжээ. Хүүг эмчлүүлж байхад эхэндээ эм тариа, мөнгө төгрөг өгч байсан багш нь сүүлдээ утсаа сал­гачи­хаад сураггүй болов. Такси барьж амьдралаа залгуул­даг Н.Ган­тулга хүүгээ хэвтсэнээс хойш ажлаа бараг хийж чадахаа байж. Гэтэл хүүгийнх эмчилгээ, эм, тариа гээд дээрээс нь гэ­рийнхнээ тэжээхэд багагүй мөнгө шаардаж эхлэв. Зав зайгаараа таксигаа барих ч амьдралд хү­рэлцэх нь хомс. Эхнэр, нөхөр хоёр сүүлдээ хамаг өнгөтэй, өөд­тэйгөө зарж үрж дууслаа. Тусалж дэмжихээр амлалт өгсөн багш ч су­раггүй болсон учраас тэд өн­гөр­сөн дөрөвдүгээр сард хуу­лийнханд хандаж хэргийг зохих журмаар нь шалгуулахыг хүсчээ. Хан-Уул дүүргийн проку­рор н.Ам­галанбат хэргийг өнгөр­сөн зургадугаар сард хэрэгсэхгүй болгосон байна. Хүүг багш нь зодсон гэдэг нь нотлогдохгүй бай­на гэж шүү дээ. Анхнаасаа мөрдөн байцаалт ч тийм шударга бай­сангүй. Хүнийг хөтөлж байцаах эрх хуулийнханд байдаггүй. Гэтэл мөрдөн бай­цаагч “Чамайг найз чинь паар руу түлхчихсэн юм байна лээ, тийм үү” гэх зэргээр тулгаж байцаажээ. Хүү ч түүний амыг дагуулаад л хариулаад байж. Харин гэртээ харьсан хой­ноо “Ээжээ би худлаа ярьсан юм. Намайг багш түлхсэн байхгүй юу” хэмээн урьд нь аав, ээждээ ярьс­наа давтана. Хүүхэд үүнийгээ мөрдөн байцаагчид ч гэсэн хэд давтаж яриад нэмэргүй л дээ. Хүүхдийн мэдүүлгийг нот­лох баримт гэж үздэггүй учраас тэр. Тэгсэн хэрнээ тэд­нээс мэдүүлэг авдаг нь сонин. Нэ­гэнт ийм юм чинь хүүхдийн цэцэр­лэгт хяналтын камер байрлуулж яагаад болохгүй гэж. “Муур багш”-аас бяцхан үрсээ хамгаалах өөр сайн арга одоохондоо бидэнд алга.

Д.Цэнгэлмаа багш хүүгийн ээж На­рантуяаг мөн өнгөрсөн тав­ду­гаар сард найзтайгаа нийлэн зод­жээ. Дүүргийн Засаг дарга иргэдтэйгээ уулзах үед Нарантуяа хүүдээ тохиолдсон явдлыг ярьж, тусалж дэмжихийг хүсч л дээ. Ху­рал тармагц тэнд байсан Цэнгэл­маа багш бүсгүйг “Чи муу миний нэр хүндийг унагаалаа. Чам шиг гуйлгачин хууль цагдаа, шүүхээр яваад юу ч олж долоодоггүй юм. Чамайг бодвол би мөнгөтэй хүн юм чинь зүгээр гараад л ирнэ” хэмээн зодож гарав. Цэнгэлмаа энэ үед согтуу байжээ. Наран­туяа Цэн­гэлмаад зодуулснаас биед нь үүссэн шарх, гэмтлийн зургийг хавтаст хэрэгт хавсар­га­сан ч хуулийнхан үүнийг авч хэ­лэлц­сэнгүй. Ийнхүү Цэнгэлмаа баг­шийн хэлснээр тэр үнэхээр ус­наас хуурай гарчээ. Уг нь түүнд дор хаяж захиргааны хариуцлага хү­лээлгэх ёстой. Багш, сурган хү­мүүжүүлэгчийн хариуцлага­гүй­гээс болж хүүхэд хохирсон то­хиол­­долд захиргааны хариуцлага хү­лээлгэдэг хуулийн заалтыг эр­хэм прокурор мартсан бололтой.

эх сурвалж http://zuuniimedee.news.mn/content/1170.shtml

0 сэтгэгдэл: